Xiriirrada iyo jacaylka
Galmo
Is oggolaansho
Jirka iyo qooraha
Gacankahadal iyo bahdilaad
In la dareemo caafimaadxumo nafsadeed
In aad ahaato wiil
Muuqaallada jinsiga
af-Soomaali
Svenska
English
العربية
Davvisámegiella

In la dareemo caafimaadxumo nafsadeed

Qof kastaa waa uu dareemaa caafimaadxumo nafsadeed, mararka qaarkood. Waase lagu kala badan yahay. In dareenka caafimaad ee qofku marna fiicnaado marna xumaado, waa wax caadi ah oo nolosha ka mid ah. Ma waxa aad dareemaysaa kelinimo? Ma laga yaabaa in guriga ama iskuulka ay dhibaato ka jirto? Ma waxa aad dhexgashay xaalad adag oo aanad garanayn si aad uga baxdo? Mise waxa aad dareemaysaa uun nafsad xumo aanad garanayn sababta keentay? Arrimaha keeni kara werwer iyo walaal, liiskoodu waa mid dheer. Xaalad kasta oo ku haysata waxa aad noogu soo qori kartaa, qaybta qoraalkusheekaysiga (chatten). Halkan adiga ayaannu kuu joognaa!

Ma waxaad dareemaysaa kelinimo?

Kelinimadu ma aha wax lala yaabo. Mararka qaarkood innaga ayaa dooranna kelinimada, sababtoo ah waynu jecelnahay oo caafimaad baynu ku dareennaa. Waxa kale oo jirta kalinimo aynaan innagu dooran. Taas waxa loo yaqaan kelinimada aan ikhtiyaariga ahayn, waxaana la dareemi karaa dhibaato iyo murugo. Tusaale ahaan, waa marka aynaan dareemayn in aynu ku habboonnahay fasalka ama kooxda asxaabta, marka uu qoyska ka dhaco, wax ay dagtahay in laga hadlo ama marka aynaan dareemayn caafimaad fiican. Waa wax caadi ah in la dareemo kelinimo, waa aynu badannahay dadkeenna ay ku dhacaan mararka qaarkood, dareenno sidaas oo kale ah. Sida runta ah, gaar kuuma aha, in aad dareento dareenka kelinimada.

Wax kaa yar fududayn karayaa, waa in aad la hadasho cid kale. Haddii aad u baahan tahay in aad ka hadasho kelinimada, markaa halkan ayaannu kuu joognaa adiga. Ku soo dhawoow qaybta wada sheekeysiga.

Welwel iyo walaac

In aad dareento walaac ma aha khatar, laakiin dhibaato ayuu noqon karaa, haddii dareenku xoog yahay oo uu socdo wakhti dheer. Welwelku waxa uu ku iman karaa sababo kala duwan, oo noqon kara in qofku sugayo imtixaankii dugsiga sida uu noqday ama in qof qoyska ka mid ahi uu buko oo aanu garanayn si uu u galo. Mararka qaarkood waxaa laga dareemaa jirka welwel kaa bixi waaya oo xitaa aanad garanayn xagga uu kaaga yimid. Welwelka noocaas ah waxaa sidoo kale lagu magacaabi karaa karaa walaac.
Welelka iyo walaaca waa muhiim in laga hadlo, xitaa haddii mararka qaarkood la dareemayo in ay adagtahay.
Haddii gudaha lagu cabudhiyo, waxa adkaan karta in la isdejiyo, in la seexdo, in saaxiibada lala kulmo ama xoogga la saaro dugsiga. Xitaa mararka qaarkood waxaa la dareemi karaa in ay adagtahay neefsashada iyo in wadnuhu si degdeg ah u garaacayo. Halkan waxaannu u joognaa adiga, si aad u hadasho, aqoonsigaaga waa la qarinayaa gabi ahaanba, waanannu ku taageeraynaa wax kasta oo uu yahay waxa keenaya welwelka iyo walaacaaga.

Walaaca kediska aha

Walaaca kugu soo booda, waxaa uu leeyahay cabsi iyo raaxo la’aan. Waxaa jirka laga dareemaa sidii weerar ku soo booday oo ay kugu adkaanayso in aad neefsato iyo wadnaha oo xoog kuu garaacaya. Mararka qaarkood walaaca kediska ahi waxaa uu keenaa in aad suuxdo, in aad wax badan oydo ilaa heer la dareemo in aanad isxukumi karin. Marka lagu dhex jiro walaaca kediska kuugu soo booda, waxa la moodaa in aanu waligii tagayn, laakiin badanaa si dhakhso ah ayuu u tagaa. In uu kugu dhaco walaac kedis ahi, khatar ma aha markaas uu ku hayo laakiin badiyaa, waxaa u sabab ah adiga oo qabay walbahaar, werwer, walaac, murugo ama dareen kale oo kadeed ah oo muddo dheer ku hayey.

Mararka qaarkood waxaa walaaca kediska ah keeni kara wax dhacay oo shoog kugu riday, tusaale ahaan in aad ogaato wax noloshaada si xun oo taban u bedeli doona. Badanaa, walaaca kediska ah wuxuu dhacaa adiga oo aan fahmin sababta, sidaas darteed waxaa muhiim in aad isku daydo in aad baarto sababta. Walaaca kediska ahi, badanaa, waa hab uu jirku kuugu sheegayo in aad caawimo u baahan tahay. Mar walba ma fududa in aad ogaato waxa aad u baahan tahay in lagaa caawiyo, laakiin meel fiican oo aad ka bilaabi kartaa waa in aad qof kala hadasho walaaca kediska ah ee kugu soo booday. Annaga si buuxda ayaad noola sheekaysan kartaa adiga oo isqarinaya. Waannu ku dhagaysanaa, waanannu ku taageeraynaa.

Su’aalaha iyo fikradaha caadiga ah ee soo noqnoqda

Halkan waxaa ku jira dhawr su’aalood caadiga ahaahn noo yimaadda oo ku saabsan dareenka caafimaaddarrada.

Walbahaarka waxa keeni kara in hawlo badan ay ka socdaan dugsiga ama nolosha kale. Waxa kale oo sababi kara in aad qabto dareen ah in aanad ugu fiicnayn sidii la rabay ama aanad ka soo bixi karin. Haddii ay kugu adag tahay in aad habeenkii dejiso walbahaarka, waxaa muhiim ah in si dhab ah aad wax uga qabato. Cidna uma roona walbahaarku. In la nasto, waa ay u kala duwanaan kartaa dadka oo dhan, sidaas darteed marka horeba waxaa tallaabo wanaagsan ah in la bilaabo ka hadlidda walbahaarka iyo halka uu walabahaarku ka imanayo. Qaybta wada-sheekeysiga, waxaa aad tahay qof aan la garanayn aqoonsigiisa. Waannu ku dhageysaneynaa oo kaa caawineynaa in aad dib u milicsato xaaladahaaga. Xusuusnow; Waxaad tahay qof karaamo leh, si kasta oo arrinta iskuulku u dhacdo.

Isdhaawiciddu waxay noqon kartaa hab lagula tacaalo dareennada adag. Dareennada waxaa kicin kara waxyaabo badan oo kala duwan. Waqtigaa dareenku ku hayo, waxaa laga yaabaa in ay kula fiicnaato in aad naftaada dhaawacdo, laakiin marka dambe way ka sii xumaan doontaa. Waxaa jira habab badan oo waxtar badan oo lagula tacaali karo shucuurta adag. Talaabada ugu horreysaa waa in aad ka sheekayso sida aad dareemeyso. Noloshu way fiicnaan kartaa! Waxaa jira dad xaaladdaada oo kale ku jiray oo iyaga oo dad kale kaashanaya ka samatabaxay. Qaybtayada taageerada wadasheekeysiga, kaga sheekee sida aad dareemeyso. Waxaad tahay qof aqoonsigiisu qarsoonyahay.

Lahaanshaha saaxiibo wax taageera, marka qofku nafsadxumo dareeyo, waxay caawimo weyn u tahay qaar badan. Saaxiibkaa weydii sida uu dareemayo oo dhegayso adiga oo aan isku dayin in aad xalliso xaaladda. Taa beddelkeeda, u muuji in aad weli saaxiib u tahay si kasta oo uu dareemayo saaxiibkaa. Badiyaa, danaynta saaxiibadu waa qayb ka mid ah xalka. Haddii ay xaaladdu halis tahay, waxaa wanaagsan in aad isku daydo in dadka waaweyn ama dadka xirfadda leh, arrinta soo geliso, maxay kula tahay in shaqaalaha iskuulku ogaado? kaalay wax ku soo qor goobta wada sheekeysiga si aan uga hadalno siyaabo kala duwan oo aad ku caawin karto. Fiiro gaar ah! Haddii aad xoog uga welwelsan tahay nolosha saaxiibkaa - wac lambarka gurmadka degdegga ah 112!

In lagu fikiro isdillidda

Waa wax caadi ah in laga fekero sida ay wax noqon lahayeen, haddii aanad noolaan lahayn. Mararka qaarkood waxaa laga yaabaa in aad ku fekerto in aad rabto in aad dhimato ama xitaa sida aad samayn kari lahayd si aad isu disho. Taa macnaheedu maaha in aad dhab ahaan u rabto in aad noloshaada soo gabagabayso. Waxaa laga yaabaa in aad dareemayso murugo xoog ah oo aad is leedahay waxba dib u hagaagi maayaan. In aad xoog uga fikirto in aad isdisho, maaha wax aad u baahantahay in aad u adkaysato. Sababta aad uga fikrayso isdilidda ma aha muhiim, muhiimaddu waa in aad caawimo hesho.

Keligaa gaar kuma tihid fikradahaaga, waxaana badanaa caawimo lagu helaa in aad qof kale kala hadasho sida aad dareemayso. Annaga si qarsoodi ah ayaad wax noogu soo qori kartaa, waan ku dhageysaneynaa waana ku taageeraynaa. Waxaa sidoo kale la wici karaa khadka dadka isdilka ku fikiraya ee ”Minds” oo lambarka telefoonkoodu yahay 90 101, sidoo kale waxa ay qabaan qoraalkusheekaysi saacad walba furan. Marka ay jirto khatar is-dilid oo degdeg ahi, wuxuu qofku wici karaa 112.

Murugo

Dadka oo dhan waa ay la kulmaan murugo oo waa qayb nolosha ka mid ah. Murugada waxaa kugu keeni kara asbaabo badan oo kala duwan. Inta badan waxaa aynu murugada ka hadalnaa marka ay timaaddo geeri, marka aad weydo hal qof ama dhawr qof, ama xayawaan aad jeceshahay. Murugadu waxay kaloo iman kartaa markaad qof kala tagtaan ama aad ka fikirto qof kale oo waqti adag ku jira. Waxaa laga yaabaa in aad maqashay in murugadu ka dhigan tahay in aad wax ka xumaato oo aad ooydo, in murugadu ay waqti ka dib ka soo raynayso oo ugu dambeynta ay dhammaanaysoo? Haa, sidaa way noqon karaan murugooyinka qaar.

Haddiise uu dhinto qof aad jeceshahay, sidaas uma fududa. Ma jiro sax iyo qalad xagga murugada ah. Way kala duwanaan kartaa maalinba maalin iyo xitaa saacadba saacad. Murugadu maaha cudur, in kasta oo mararka qaarkood sidaa la dareemi karo. In murugada la qarsado oo aanad kaba hadlin, waxay kugu keeni kartaa dareen caafimaadxumo, in ay adag tahay in aad seexato ama ay kugu dhacdo walaac iyo walbahaar. Xitaa haddii ay adag tahay in aad ka hadasho murugadaada, haddana waa muhiim in aad sidaas sameyso. Haddii ay kugu adag tahay in aad la hadasho qof kuu dhow, annaga ayaad nala sheekeysan kartaa. Annaga, waxaad noo tahay qof aqoonsigiisu qarsoonyahay oo aan la garanayn, waxaadna uga hadli kartaa murugada sidii aad rabto. Waannu ku dhagaysanaynaa oo ku taageersannaa.